Tuyến metro tác động đến không gian đô thị theo góc nhìn từ chuyên gia

Tuyến metro tác động đến không gian đô thị theo góc nhìn từ chuyên gia

LLGroup – Với thông tin tuyến metro số 1 Bến Thành – Suối Tiên đang dần thành hình, nhiều chủ đầu tư, người mua nhà kỳ vọng bất động sản sẽ gia tăng nhanh chóng khi các tuyến metro khác cũng đi vào hoạt động nhờ việc di chuyển thuận tiện, môi trường sống tốt hơn.

Đánh giá sự tác động của metro đến không gian đô thị sẽ diễn ra như thế nào, TS-KTS Nguyễn Phương Nga thuộc khoa Đô thị học, Đại học Quốc gia TP.HCM đã có những chia sẻ xoay quanh vấn đề này.

1. Nhiều vấn đề có thể phát sinh

Metro được xem như giải pháp sống còn cho giao thông nội đô tại những đại đô thị có mật độ dân cư cao và bán kính lên tới 30km. Từ tuyến đường sắt đô thị có phần ngầm đầu tiên tại Luân Đôn năm 1863, đến nay metro đã phát triển nhanh chóng tại các đô thị lớn với khoảng 80 hệ thống metro trên toàn thế giới. Hiện nay, tại hai thành phố lớn nhất Việt Nam là Hà Nội và TP.HCM, những tuyến metro đầu tiên đã được khởi công xây dựng sau nhiều năm lập kế hoạch. Hà Nội theo quy hoạch đến năm 2050 sẽ có 8 tuyến đường sắt đô thị, còn TP.HCM có 6 tuyến để đáp ứng nhu cầu phát triển ngày càng bức thiết và tốc độ đô thị hóa ngày càng mạnh mẽ.

Tuyến metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên của TP.HCM cũng đang dần hình thành, dự kiến đưa vào sử dụng vào năm 2018. Với đặc thù phát triển của Hà Nội và TP.HCM, việc áp dụng một hệ thống metro đơn lẻ đi theo sự phát triển ồ ạt của dân số và sự manh mún của không gian quy hoạch đô thị, sẽ không tự tạo ra lực phát triển một đô thị cấu trúc bền vững dựa trên cơ sở giao thông công cộng. Cần nhiều nỗ lực để dung hòa sự cấy ghép các tuyến metro mới vào các khu vực đô thị cũ, nhằm tận dụng những lợi ích mà metro mang lại và lường trước các vấn đề có thể nảy sinh.

Bên cạnh những vấn đề về kỹ thuật, tài chính và quản trị khi triển khai hệ thống metro, vấn đề tái cấu trúc các khu vực đô thị quanh ga metro cũng cần được dự báo và nghiên cứu, nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển đô thị tương ứng với sự thay đổi của loại hình giao thông đô thị mới. Một mô hình phát triển gắn kết giữa không gian đô thị cũ và ga đường sắt đô thị mới sẽ mang lại lợi ích cho metro về tăng số chuyến và lợi ích cho việc phát triển đô thị.

2. Cơ hội tái cấu trúc không gian đô thị

Tại Việt Nam, việc hình thành và phát triển đường sắt đô thị sẽ tạo ra cơ hội để định dạng và tái cấu trúc các khu vực trong đô thị, đáp ứng nhu cầu dân sinh và nhu cầu phát triển đô thị tương lai, thậm chí thay đổi toàn diện về hình thái và cấu trúc đô thị. Khi hạ tầng giao thông phát triển, chắc chắn kiến trúc thượng tầng, các hạ tầng dịch vụ và hoạt động dân sinh sẽ phát triển theo. Tuy nhiên, phát triển theo hướng nào thì cần phải tìm hiểu rất kỹ về tác động của ga đường sắt đô thị lên không gian, sử dụng đất và mạng lưới giao thông kết nối. Theo đó, sẽ có những biến đổi về cấu trúc không gian, biến đổi về cấu trúc giao thông, biến đổi về sử dụng đất.

TP.HCM với số dân đông nhất nước, đang ngày càng phải đối mặt với rất nhiều vấn đề của hệ thống hạ tầng vốn đã thiếu, yếu và quá tải từ nhiều năm trước. Hệ thống metro và mô hình phát triển định hướng giao thông công cộng có thể là cơ hội phát triển hạ tầng, cũng như tái cấu trúc cho đô thị TP.HCM theo kịp với những sự thay đổi lớn từ hạ tầng. Thách thức đối với TP.HCM là cải tạo những khu vực đô thị cũ thành những khu dân sinh có chất lượng sống tốt hơn gắn với giao thông công cộng, tiếp cận thuận tiện hơn với các điểm bán lẻ, dịch vụ cá nhân, y tế, giáo dục, giải trí…

Các khu vực ven đô TP.HCM đang trên đà đô thị hóa, có tiềm năng về mô hình phát triển đô thị có định hướng giao thông công cộng, do còn quỹ đất. Chúng có thể trở thành làng đô thị - nơi cung cấp môi trường sống tốt, nhân văn, có tính địa phương cao, thân thiện cho người dân… Đây cũng là những điểm nhấn thu hút dân cư và nhân lực chất lượng cao, cân bằng mức độ phát triển ở các nút giao thông công cộng, tránh tập trung vào các khu lõi, khu trung tâm, để giữ gìn những bản sắc tinh hoa của đô thị trong bối cảnh áp dụng mô hình phát triển đô thị hiện đại.

Lê Vi

LLGroup – Tin tổng hợp 

---